تخته های ساسنا و یولکا، که از گونه‌های کاج Pine و Spruce به ترتیب استخراج می‌شوند، از جمله چوب‌های وارداتی پرکاربرد در ایران هستند که به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فردشان مانند وزن سبک، استحکام بالا، و قیمت مناسب در صنایع مختلف از جمله ساخت‌وساز، مبلمان‌سازی، و دکوراسیون داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. وزن چوب یکی از عوامل کلیدی در انتخاب آن برای پروژه‌های مختلف است و به میزان رطوبت موجود در چوب (تر یا خشک) بستگی دارد. در این مقاله، به بررسی وزن تخته‌های چوب ساسنا و یولکا در حالت‌های تر و خشک پرداخته و جدول وزنی آن‌ها ارائه می‌شود.
ویژگی‌های کلی تخته یولکا و تخته ساسنا
تخته یولکا (Spruce)
- نام علمی: Picea abies
- ویژگی‌ها: تخته یولکا دارای بافت نرم، رنگ روشن (سفید مایل به کرم یا زرد روشن)، و گره‌های نقطه‌ای نامنظم است. این چوب به دلیل وزن سبک و قابلیت پردازش آسان، برای دکوراسیون داخلی، ساخت مبلمان سبک، و مصالح ساختمانی مناسب است.
- کاربردها: کابینت‌سازی، کفپوش، دکوراسیون داخلی، و ساخت سازه‌های سبک.
تخته ساسنا (Pine)
- نام علمی: Pinus spp.
- ویژگی‌ها: تخته ساسنا دارای رنگ زرد مایل به نارنجی یا صورتی مایل به قرمز و بافتی محکم‌تر نسبت به یولکا است. این چوب به دلیل سختی و مقاومت بالاتر، برای مصارف سنگین‌تر مانند قایق‌سازی، پالت‌سازی، و تولید تخته چندلا و نئوپان مناسب است.
- کاربردها: ساخت نئوپان، ام‌دی‌اف، تخته سه‌لا، و سازه‌های بیرونی مقاوم.
تأثیر رطوبت بر وزن تخته
وزن تخته به میزان رطوبت آن بستگی دارد. چوب‌های تر (با رطوبت بالاتر از 20%) سنگین‌تر هستند، زیرا آب موجود در ساختار چوب وزن آن را افزایش می‌دهد. چوب‌های خشک (رطوبت زیر 12%)، که معمولاً در کوره یا به‌صورت هواخشک فرآوری می‌شوند، وزن کمتری دارند و برای کاربردهایی که نیاز به پایداری ابعادی دارند، مناسب‌ترند.
فرآیند خشک کردن تخته
- هواخشک: چوب‌ها در معرض جریان هوا قرار می‌گیرند تا رطوبت آن‌ها به حدود 12-15% کاهش یابد.
- خشک‌کن کوره‌ای: چوب‌ها در دستگاه‌های خشک‌کن قرار گرفته و رطوبت آن‌ها به زیر 10% می‌رسد، که این روش باعث افزایش کیفیت و کاهش احتمال ترک‌خوردگی می‌شود.
جدول وزنی تخته چوب ساسنا و یولکا
وزن تخته به‌صورت کیلوگرم بر متر مکعب (kg/m³) محاسبه می‌شود. در جدول زیر، وزن تقریبی تخته‌های ساسنا و یولکا در حالت‌های تر و خشک ارائه شده است. این مقادیر بر اساس منابع موجود و استانداردهای صنعت چوب تخمین زده شده‌اند:
| نوع چوب | حالت | وزن تقریبی (kg/m³) | توضیحات |
|---|---|---|---|
| یولکا | تر (رطوبت >20%) | 600-700 | مناسب برای کاربردهای اولیه، اما مستعد تغییر شکل |
| یولکا | خشک (رطوبت <12%) | 400-450 | ایده‌آل برای دکوراسیون داخلی و مبلمان‌سازی |
| ساسنا | تر (رطوبت >20%) | 650-800 | سنگین‌تر به دلیل بافت متراکم‌تر |
| ساسنا | خشک (رطوبت <12%) | 450-550 | مناسب برای سازه‌های مقاوم و کاربردهای بیرونی |
توضیحات جدول:
- یولکا خشک: وزن تقریبی 450 کیلوگرم بر متر مکعب، به دلیل بافت نرم و سبک‌تر.
- ساسنا خشک: وزن تقریبی 450-550 کیلوگرم بر متر مکعب، به دلیل بافت متراکم‌تر و وجود رزین طبیعی.
- حالت تر: وزن چوب‌های تر به دلیل وجود آب در ساختار چوب بیشتر است و بسته به شرایط محیطی ممکن است متغیر باشد.
- ابعاد استاندارد: تخته‌های یولکا و ساسنا معمولاً در ضخامت‌های 2.5 تا 7.5 سانتی‌متر و طول 4 تا 6 متر عرضه می‌شوند.
عوامل مؤثر بر وزن تخته
- میزان رطوبت: همان‌طور که ذکر شد، رطوبت اصلی‌ترین عامل تعیین‌کننده وزن است.
- گونه چوب: ساسنا به دلیل تراکم بالاتر، در حالت خشک سنگین‌تر از یولکا است.
- شرایط رشد درخت: چوب‌هایی که در مناطق سردسیرتر رشد می‌کنند، معمولاً متراکم‌تر و سنگین‌تر هستند.
- فرآوری: چوب‌های خشک‌شده در کوره معمولاً وزن یکنواخت‌تری دارند، در حالی که چوب‌های هواخشک ممکن است رطوبت متغیری داشته باشند.
کاربردها و نکات مهم
- یولکا: به دلیل وزن سبک و بافت یکنواخت، برای پروژه‌هایی که نیاز به چوب با قابلیت تراش‌پذیری بالا دارند، مناسب است. این چوب در برابر رطوبت مقاومت خوبی دارد، اما برای استفاده در فضای باز نیاز به پوشش‌های محافظ دارد.
- ساسنا: به دلیل مقاومت بالاتر در برابر فشار و ضربه، برای سازه‌های بیرونی و کاربردهای صنعتی مناسب‌تر است. این چوب به دلیل دارا بودن روغن‌های طبیعی، مقاومت خوبی در برابر حشرات و قارچ‌ها دارد.
- نکته: برای محاسبه دقیق وزن در پروژه‌ها، توصیه می‌شود از چوب‌های خشک‌شده در کوره استفاده شود، زیرا رطوبت ثابت‌تری دارند و احتمال تغییر شکل آن‌ها کمتر است.
نتیجه‌گیری
تخته های ساسنا و یولکا به دلیل ویژگی‌های متمایز خود، از جمله وزن سبک تا متوسط، استحکام بالا، و قیمت مناسب، در صنایع مختلف کاربرد گسترده‌ای دارند. وزن این چوب‌ها در حالت تر و خشک تفاوت قابل‌توجهی دارد که باید در انتخاب آن‌ها برای پروژه‌های مختلف مدنظر قرار گیرد. چوب یولکا با وزن حدود 450 کیلوگرم بر متر مکعب در حالت خشک برای دکوراسیون داخلی و مبلمان سبک مناسب است، در حالی که ساسنا با وزن 450-550 کیلوگرم بر متر مکعب در حالت خشک برای کاربردهای مقاوم‌تر و صنعتی ایده‌آل است. برای خرید، توصیه می‌شود از چندین منبع قیمت و کیفیت چوب را استعلام کنید تا انتخابی دقیق و مقرون‌به‌صرفه داشته باشید.